Asonzeh Ua

Lub Koom Txoos ntawm Tsoom Haiv Neeg Ntseeg hauv Koom Txoos

SYNAGOGUE CHURCH OF ALL NATIONS (SCOAN) TIMELINE

1963 (Lub Rau Hli 12): Abdul-Fatai Temitope Balogun (tom qab ntawd los ua TB Joshua) yug hauv Arigidi, Akoko, Ondo State, Nigeria, Kolawole Balogun thiab Folarin Balogun.

1968 (Lub Kaum Ob Hlis 17): Evelyn Akabude yug hauv Delta State, Nigeria.

1971–1977: Paub yooj yim li Francis Balogun, Yausua tau mus kawm St. Stephen Anglican Primary School, Ikare-Akoko, Ondo State, Nigeria. Nws kawm tiav ib xyoos ntawm tsev kawm ntawv theem nrab thiab tom qab ntawd tawm mus. Ua hauj lwm nyob rau hauv ib tug nqaij qaib ua liaj ua teb tom qab tawm hauv tsev kawm ntawv.

1987: Yausua tau lees paub lub zeem muag tom qab plaub caug hnub thiab plaub caug hmo ntawm kev thov Vajtswv thiab yoo mov ntawm "Tshav Roob" thiab tom qab ntawd mus rau hauv peb hnub trance uas yog coj mus rau kev tshaj tawm ntawm nws txoj haujlwm.

1987: Yausua pib "Lub Koom Txoos Lub Koom Txoos ntawm Txhua Haiv Neeg" (SCOAN) hauv Lagos nrog yim tus neeg uas tsim cov tswv cuab hauv lub tsev uas ploj lawm hauv Agogo-Egbe zej zog ntawm Lagos.

1990: Yausua sib yuav Evelyn Akabude. Nkawd muaj peb tug ntxhais: Serah, Lus Cog Lus, thiab Lub Plawv.

2006 (Lub Peb Hlis 8): Yausua tau tsim Emmanuel TV nyob rau hauv kev ua tswv cuab ntawm Emmanuel Ntiaj Teb Network nyob rau xyoo 2004 txwv tsis pub tshaj tawm cov txuj ci tseem ceeb los ntawm National Broadcasting Commission of Nigeria (NBC).

2008: Yausua tau txais kev qhuas nrog lub tebchaws thiab kev lees paub ntawm Kev Txiav Txim ntawm Tsoom Fwv Tebchaws Republic (OFR) los ntawm tsoomfwv Nigerian raws li kev tswj hwm ntawm Alhaji Umaru Musa Yar'Adua.

2009: Yausua pib lub club ncaws pob hu ua My People FC raws li kev txhawb nqa rau cov hluas. Ob tug tswv cuab ntawm Joshua lub club football (Sani Emmanuel thiab Ogenyi Onazi) ua si rau pab pawg ncaws pob hauv tebchaws, Nigerian Golden Eaglets hauv FIFA Under-17 ntiaj teb khob.

2010 (Cuaj Hlis): SCOAN tau teev npe dub los ntawm tsoomfwv Paul Biya hauv Cameroon.

2011: Yausua qhov kev nplua nuj tau kwv yees los ntawm Forbes magazine kom nyob nruab nrab ntawm US $ 10,000,000 thiab US $ 15,000,000; nws tau raug ranked ua tus thib peb-richest Nigerian Pentecostal xibhwb.

2014 (September 12): Ib lub tsev so ntawm TB Yausua lub tsev teev ntuj tau tawg thiab 116 tus neeg tuag.

2015 (Lub Plaub Hlis): Yausua tau nqa lub dav hlau khoom kim heev Gulfstream ntawm tus nqi ntawm US $ 60,000,000.

2017: Yausua tau raug caw tuaj koom lub koom pheej Dominican los ntawm Thawj Tswj Hwm Leonel Fernandez qhov chaw uas nws tau txais lub xeev txais tos thaum tuaj txog nrog kev hwm tub rog.

2020 (Lub Ob Hlis): Yausua tau thov hauv cov lus faj lem uas tus kab mob COVID-19 yuav ploj mus thaum lub Peb Hlis tom ntej.

2020 (Lub Peb Hlis): Cov ntawv tshaj tawm raug tshaj tawm los ntawm cov thawj coj hauv pawg ntseeg tias SCOAN yuav raug kaw rau qee lub sijhawm raws li tsoomfwv txoj cai COVID-19 txwv tsis pub muaj kev sib sau ua ke thiab kev pabcuam pej xeem. Qhov kaw tau tso cai los ntawm TB Yausua.

2021 (Lub Rau Hli 5): Yausua tuag tam sim ntawd nyob rau hauv qhov xwm txheej tsis meej, xav tias tom qab kev pabcuam yav tsaus ntuj hauv nws pawg ntseeg.

2021 (Lub Xya Hli 9): Yausua raug faus ntawm lub tsev loj cuj hauv SCOAN lub hauv paus hauv nroog Lagos.

2021 (Lub Cuaj Hli 9): Yausua tus poj niam Evelyn tau ua tus thawj coj ntawm SCOAN raws li kev txiav txim siab ntawm Kev Ncaj Ncees Tijjani Ringim ntawm Tsoom Fwv Tsev Hais Plaub Siab, Lagos uas tau txiav txim nws rov xaiv dua los ua tus tswv cuab ntawm Trustees ntawm SCOAN.

2021 (Lub Kaum Ob Hlis 5): SCOAN rov qhib kev pe hawm hnub Sunday (tom qab nees nkaum ib hlis hiatus) raws li kev coj noj coj ua thiab kev tswj hwm ntawm Evelyn Joshua.

FOUNDER / GROUP KEEB KWM

Tsis paub txog qhov tseem ceeb ntawm nws txoj kev xav txog kev ntseeg lossis kev txawj ntse thiab kev txawj ntse ntawm kev hais lus, TB Yausua yog tus neeg nyiam tshaj plaws, paub zoo tshaj plaws thiab raug thuam thiab tshuaj xyuas cov thawj coj kev ntseeg hauv tebchaws Africa thaum xyoo pua nees nkaum thiab thaum ntxov nees nkaum xyoo pua. [Duab ntawm txoj cai] Nws yog, thiab qee qhov tseem yog, tus tsim txom tshaj plaws nrog rau tus xibhwb Pentecostal uas hlub tshaj plaws hauv Africa. Lub hav zoov ntawm cov kev tsis sib haum xeeb no encapsulates qhov enigma uas TB Yausua nyob hauv nws lub neej, thiab nws txoj kev ntseeg tseem yog, tom qab nws tuag. Nws cov kev coj tsis ncaj, tsis ncaj ncees thiab tsis ua raws cai tau dhau los ua rau ntau tus neeg uas tau tuaj rau nws lub Lagos-raws li "Lub Tsev Teev Ntuj, Lub Koom Txoos ntawm Txhua Haiv Neeg" lub hauv paus chaw ua haujlwm ntawm cov duab kos uas ua rau lawv txuas rau nws txhua lo lus thiab cov neeg pej xeem. Qhov kev siv zog thiab kev pheej hmoo ntawm kev tawm tsam thiab kev tsim txom ntawm Yausua zoo li sib npaug ntawm qhov ntom ntom, ua kom nrov nrov, thoob ntiaj teb kev thov ntawm nws lub siab nyiam.

Lub Tsev Teev Ntuj, Lub Koom Txoos ntawm Txhua Haiv Neeg Lub Koom Txoos (tom qab no, SCOAN) tau tsim los ntawm Temitope Balogun Joshua, nrov npe hu ua Yaj Saub TB Yausua. Txawm hais tias lub npe ntawm lub koom haum muaj lo lus "lub tsev teev ntuj," SCOAN yog ib qho kev ntseeg thiab kev lag luam ntau dua li cov ntseeg hauv lub ntsiab lus ntawm "lub tsev teev ntuj." Unarguably tus neeg nyiam kev cai dab qhuas tshaj tawm los ntawm teb chaws Africa nyob rau hauv nees nkaum thiab nees nkaum-thawj centuries, TB Yausua tau hla txoj kev kawm txuj ci ntawm cov thawj coj kev ntseeg. Thaum nws tseem ciaj sia, nws embodied paub tsis meej thiab mysticism, txuj ci tseem ceeb thiab kev nyuaj siab, kev sib cav thiab kev tsis sib haum xeeb, kev qhuas thiab kev thuam. Cov cwj pwm no tsis raug tshem tawm tab sis tob zuj zus txawm tias tom qab nws tuag sai sai thaum Lub Rau Hli 2021. Nyob rau hauv keeb kwm ntawm kev ntseeg thiab kev hloov kho hauv Africa, tsis muaj lwm tus neeg ua lag luam kev ntseeg tau ua rau muaj kev txaus siab thiab kev xav, ntau yam kev cuam tshuam ntawm ntau haiv neeg (kev nom kev tswv, kev ntseeg. kev muag khoom, kev ua kis las, xov xwm thiab txuj ci tseem ceeb) raws li TB Yausua.

Ib qho tseem ceeb rau kev nkag siab txog qhov chaw ntawm TB Yausua hauv kev cai dab qhuas kev ntseeg niaj hnub no thiab kev tshawb nrhiav nyob hauv nws phau ntawv keeb kwm thiab cov dab neeg uas tau tshwm sim los suav rau nws cov khoom plig (khoom plig ntawm sab ntsuj plig thiab lub hwj chim) nrog rau qhov no tau cuam tshuam nws tus kheej kev nthuav qhia thiab ntim khoom. . Nws qhov chaw nyob thoob plaws lub tebchaws thiab kev coj noj coj ua yuav tsum nkag siab nyob rau hauv lub ntiaj teb kev sib raug zoo ntawm qhov tsis txaus ntseeg thiab nws ntau yam tshwm sim nyob rau hauv lub caij ntuj no lig thiab qhov tshwm sim neoliberal ib puag ncig ntawm xyoo 1980s tom ntej. Yug thaum Lub Rau Hli 12, 1963, rau cov niam txiv Kolawole thiab Folarin Balogun, hauv Arigidi lub zos hauv Ondo xeev nyob rau sab hnub poob ntawm Nigeria, Yausua tau muab lub npe Abdul-Fatai. Ib feem ntawm lub enigma ntawm Yausua yog tias lub npe Abdul-Fatai yog Arabic-los ntawm Islamic lub npe; nws txhais tau tias tub qhe ntawm Allah. Qhov no tau ua rau qee cov neeg tawm tswv yim xav tias Yausua yug hauv tsev Muslim thiab yug los ua neeg Muslim; nws raug liam tias kuj tau ua ib lub mosque. Hauv Yorubaland, feem ntau cov neeg Muslims thiab cov ntseeg thiab cov kws kho mob hauv paus txawm nyob thiab sib koom cov kab lis kev cai suav nrog cov npe (Peel 2016; Jansen 2021). Yog li ntawd nws yuav tsis yooj yim heev rau cov niam txiv Christian muab lawv cov menyuam cov npe uas tsis yog cov ntseeg Vajtswv ua ib lub cim ntawm cov cuab yeej cuab tam thiab koom nrog.

Txhawm rau qhia txog qhov kev thov tias Yausua lub charismata yog qhov ua ntej yug menyuam, cov lus dab neeg tau tshwm sim tias nws niam muaj lub cev xeeb tub kaum tsib lub hlis, lub sijhawm ntev tsis zoo piv rau cuaj lub hlis uas yog tus qauv rau tib neeg cev xeeb tub. Txawm hais tias tsis muaj txoj hauv kev los txheeb xyuas qhov kev thov no, nws qhov tseem ceeb tuaj yeem pom nyob rau hauv keeb kwm ntev ntawm Aladura Christianity (Peel 1968; Omoyajowo 1982) hauv Yorubaland qhov twg cov yaj saub tseem ceeb lossis cov thawj coj hauv pawg ntseeg tau hais txog kev yug me nyuam los yog cov xwm txheej txawv txawv thaum yug los. Tsis tas li ntawd, qhov kev thov txawv txawv tuaj yeem txuas nrog txoj moo zoo piav qhia txog Yexus txoj kev yug los zoo kawg nkaus thiab cov xwm txheej saum ntuj ceeb tsheej uas tau hais tias tau tshwm sim thaum lub sijhawm. Rau nws ntau tus thwjtim thiab cov tswvcuab ntawm lub zog uas nws yuav tsum pom tom qab ntawd, cov dab neeg hais txog Yausua qhov kev yug me nyuam txawv txawv yog ib qho kev ua los ntawm cov lus faj lem, kev kho kom haum xeeb ntawm Vajtswv lub siab nyiam thiab lub hom phiaj, ntawm leej twg thiab yam uas Yausua tau los ua hauv kev nthuav tawm ntawm nws lub neej txoj kev taug. . Yausua lub hwj chim ntawm sab ntsuj plig tau preordained thiab encapsulated nyob rau hauv Yoruba lub tswv yim ntawm "àṣẹ," mystic hwj chim (lub neej quab yuam) uas yuav tau txais los ntawm lub ntiaj teb no los yog cosmos thiab siv los ntawm ib tug neeg rau ntau yam hom phiaj thiab xaus. Àṣẹ hais txog "lub hwj chim ua haujlwm los ntawm tus vajtswv siab tshaj los koom nrog ib txoj hmoo tshwj xeeb rau tus kheej" (Hallen 2000: 52). Nws yog lub tswv yim enigmatic thiab qhov tshwm sim muaj txiaj ntsig hauv Yoruba kev xav thiab kab lis kev cai uas muaj ntau qhov chaw los piav txog "lub zog muaj tswv yim hauv kev hais lus thiab kev kos duab" thiab nrog "kev pom zoo nkauj" thiab lub hwj chim (Abiodun 1994: 71). Feem ntau, àṣẹ qhia tias tib neeg muaj peev xwm ua tau zoo thiab ua tau zoo uas hais txog kev ua, ua, hloov pauv thiab muaj tswv yim impulse / s (Vega 1999). Qhov kev yug me nyuam no nthuav tawm hauv thiab tawm ntawm kev coj noj coj ua thiab kev ntseeg uas Yoruba tuaj yeem txheeb xyuas tau yooj yim nrog Yausua lub àṣẹ. Lub tswvyim hais ua dabneeg ntawm lub cev xeeb tub kaum tsib lub hlis yuav qhia, yuav mus ntxiv rau hauv peb txoj kev muaj tswv yim thiab tseem ceeb: kev qhia yav tom ntej, kev kho mob / txuj ci tseem ceeb, thiab kev ua siab dawb ntawm tus ntsuj plig.

Yausua txiv tuag ntxov heev hauv nws lub neej, thiab yog li ntawd nws tsuas yog nyob ntawm nws niam thiab nws txiv ntxawm (uas yog ib tug Muslim) rau nws kev loj hlob. Nws kawm tiav nws lub tsev kawm ntawv theem pib ntawm St. Stephen's Anglican Lub Koom Txoos los ntawm 1971 txog 1977. Unsubstantiated claims muaj nws tias nws yog lub sij hawm nws lub sij hawm nyob rau hauv St. Stephen lub uas nws pib qhia cov cim ntawm sab ntsuj plig plig thaum nws muaj peev xwm nyeem cov Christian vaj lug kub thiab txhais lus. nws rau nws cov phooj ywg kawm ntawv. Tom qab ib xyoos ntawm kev kawm ntawv theem nrab, nws tau tawm hauv tsev kawm ntawv vim nws niam tsis tuaj yeem txhawb nqa nws.

Qhov tsis muaj kev kawm txuj ci feem ntau yog hais txog qhov qhia tias Yausua lub chrism yog los ntawm Vajtswv; Yausua ib zaug hais tias nws tau mus kawm "Lub Tsev Kawm Ntawv ntawm Yexus." Tsis zoo li lwm cov Pentecostal cov thawj coj thiab cov tswv tsev teev ntuj, uas feem ntau taw tes rau qee qhov ntawm sab ntsuj plig "txiv/niam-hauv-tus-tus Tswv" ua tus cob qhia, Yausua tsis muaj cai thiab caj ces. Rau ib tug neeg ntawm kev loj hlob qis thiab tsis muaj kev kawm txuj ci kom ua tiav ntau, qhov kev sib cav mus, yuav tsum tsis muaj dab tsi luv luv ntawm ib qho txuj ci tseem ceeb, kev cuam tshuam ncaj qha ntawm Vajtswv lub hwj chim. Txawm li cas los xij, ua ntej nws tawm hauv tsev kawm ntawv, Yausua tau hais tias nws tau koom nrog kev ua ub no hauv lub Koom Txoos Anglican, thiab peb zaug nws tau ua tus thawj tswj hwm ntawm cov me nyuam cov qoob loo ua tsaug hauv lub tsev kawm ntawv. Qhov kev thov no, raws li ib txwm zoo li (vim tias cov menyuam yaus kev sau qoob loo-ua tsaug rau cov xwm txheej tsis yog los ntawm cov menyuam yaus tab sis los ntawm cov neeg laus uas muaj peev xwm yuav khoom rau cov khoom pub dawb) yeej tsis tau lees paub lossis tsis lees paub los ntawm cov tub ceev xwm ntawm lub Koom Txoos Anglican. Ib feem ntawm Yausua cov ntaub ntawv pov thawj raws li ib tug ntseeg yog qhov kev thov tias nws tau ua haujlwm nyob rau hauv Cov Tub Kawm Ntawv Christian Sib Koom Tes (SCM). Zoo ib yam li qhov kev thov los ua tus thawj coj ntawm cov menyuam yaus kev sau qoob loo-ua tsaug, qhov kev thov no yog qhov tsis txaus ntseeg vim tias SCM tsuas yog muaj nyob rau hauv lub tsev kawm ntawv qib siab thiab tsis muaj tsev kawm ntawv theem nrab hauv Nigeria. Kev tshawb nrhiav rau cov ntseeg thiab Pentecostal pedigree feem ntau yuav suav rau cov kev hloov kho keeb kwm yav dhau los. Yausua thiab nws cov neeg ua haujlwm tau mob siab los tsim kom muaj lub hauv paus ruaj khov thiab lub hauv paus uas yuav ua rau muaj kev txaus siab rau cov thawj coj ntawm cov ntseeg uas tsis tu ncua impugned tus qub thiab lees tias nws tsis yog ib tug ntseeg vim nws tsis muaj tus cob qhia thiab "txiv neej-tus Tswv."

Tom qab tawm hauv tsev kawm ntawv theem nrab, cov tub ntxhais hluas Temitope Joshua pib khwv tau nyiaj rau nws tus kheej thiab txhawb nqa nws niam (uas nws hu ua "niam zoo" hauv lub Rau Hli 14, 2014 Instagram tshaj tawm) thiab lwm cov nus muag. Raws li cov ntsiab lus tshaj tawm ntawm nws tus lej Instagram, Yausua tau hais rau nws 665,000 tus thwjtim (raws li lub Rau Hli 14, 2014) cov thwjtim li no: “Kuv yog menyuam yaus ua ntej kuv txiv tuag. Yog li ntawd, kuv tsis paub dab tsi txog kuv txiv lig thiab tag nrho tsev neeg lub nra tau so ntawm kuv niam lub xub pwg nyom.” Cov lus tau nrog ib daim duab grey ntawm nws txiv, tagged "Qhov no yog daim duab ntawm kuv txiv lig, GK Balogun" (hauv txhua daim ntawv loj). Hnub uas Yausua txiv tuag tsis tau qhia rau hauv tus ncej, thiab zoo li tsis muaj ntaub ntawv sau tseg txog qhov no. Zoo ib yam li ntau yam xwm txheej hauv Yausua lub neej, nws nyuaj rau qhia tias qhov xwm txheej no tshwm sim thaum twg. Hais txog yuav ua li cas Yausua ua neej nyob raws li ib tug tub hluas, ua ntej, nws yuav ntxuav cov av nkos ntawm ko taw ntawm cov neeg uas mus xyuas tej yam uas tsis muaj pav, av nkos kev lag luam nyob ib ncig ntawm nws cov zej zog. Nws yuav tau txais cov lus qhia los ntawm cov neeg muaj txiaj ntsig rau nws txoj kev saib xyuas. Ib qho piv txwv tsis tuaj yeem nco qab nrog zaj dab neeg ntawm Yexus ntxuav cov av tawm ntawm nws cov thwjtim taw (Yauhas 13: 3-17). Thaum qhov no txhais tau tias kev khwv tau nyiaj tsis txaus, Yausua tau ua haujlwm tsis txaus ntseeg mucking nqaij qaib rau ntawm thaj chaw nqaij qaib. Hauv kev xam phaj nws tau tso cai rau xyoo 2011, Yausua hais tias nws tau ua haujlwm rau ob xyoos (Ukah 2016: 216). Tau ze li ib xyoo caum txij li qhov kawg ntawm xyoo 1970 txog rau xyoo 1987, qhov uas paub txog Yausua lub neej yog sketch thiab ua los ntawm cov khoom ntawm cov lus dab neeg. Piv txwv li, los ua qauv qhia lossis taw qhia rau nws lub siab nyiam kev hlub los yog kev ntseeg hauv tebchaws Nigerian, nws tau thov tias nws muaj lub hom phiaj los koom nrog Nigerian tub rog tab sis ua tsis tiav nws lub tsheb ciav hlau caij mus rau qhov chaw xam phaj los ntawm Lagos.

Qee lub sij hawm thaum ntxov xyoo 1980, Yausua tau koom nrog Cherubim thiab Seraphim (C&S) Lub Koom Txoos, yog ib qho tseem ceeb ntawm Aladura Christian txav uas tau tshwm sim los teb rau 1918/1919 mob khaub thuas sib kis hauv Lagos. Lub Koom Txoos C&S lub zog yog ib qho ntawm cov thawj coj tseem ceeb nyob rau hauv qhov dav thiab muaj ntau haiv neeg Yoruba Christianity uas txhais cov contours ntawm sab qab teb sab hnub poob Nigeria los ntawm nruab nrab-1920s mus txog rau thaum ntxov 1970s thaum Pentecostal zog pib nce foothold nyob rau hauv no ib feem ntawm Nigeria. Ntau tus neeg Nigerians uas tau los ua cov neeg tho kev ntawm Pentecostal txav hauv Nigeria tau kho kom zoo nyob rau hauv Aladura kev txhawb siab ntawm thawj ib nrab ntawm lub xyoo pua nees nkaum. Qhov tseem ceeb tshaj plaws ntawm cov Pentecostal cov thawj coj thiab tom qab lub tsev teev ntuj tsim yog Reverend Josiah Akindayomi uas tau tsim tsa Txhawb Cov ntseeg Vajtswv lub Koom Txoos nyob rau hauv 1942 (Ukah 2008: 18-38). Nws yog ib tug tswvcuab ntawm C&S txij thaum nruab nrab xyoo 1930 mus txog rau thaum nws raug ntiab tawm ntawm kev ua tsis ncaj rau pawg ntseeg cov cai thiab cov cai. Zoo li Akindayomi ua ntej nws, Yausua yuav tsum tau nyiam mus rau C&S rau pab pawg neeg txoj hauv kev rau cov ntseeg Vajtswv thiab nws cov lus thov thiab ua qauv qhia txog lub hwj chim ntawm kev kho sab ntsuj plig thiab cov lus faj lem, ob qho tseem ceeb tshaj plaws thiab nrhiav kev ntseeg zoo heev ntawm Aladura Christianity. Nyob rau hauv cov ntsiab lus ntawm kev tsis sib haum xeeb, xws li yog qhov teeb meem nyob rau hauv nruab nrab-1980s thaum Nigeria tau ntsib teeb meem kev noj qab haus huv nyob rau hauv cov ntsiab lus ntawm World Bank thiab International Monetary Fund-induced Structural Adjustment Program (SAP), yav tom ntej thiab kho tau los ua cov peev txheej siab. xav tau. Rau ntau tus neeg Asmeskas, cov lus faj lem yog ob qho tib si prognostication rau yav tom ntej thiab nrhiav Vajtswv lub suab thiab lub siab nyiam rau ib tug neeg. Lwm txoj kev kho thiab tshwj xeeb ntawm sab ntsuj plig tau txais txiaj ntsig zoo vim tias cov kev pabcuam hauv zej zog xws li cov chaw kho mob thiab kev kho mob tsis txaus thiab tswj tsis tau zoo. Ntau tus neeg tsis tuaj yeem nkag mus rau cov kev pabcuam no, uas ua rau muaj kev hloov pauv zoo rau lawv. Yausua tau ceev nrooj kawm thiab ua kom nws cov kev txawj ntse nyob rau hauv kev ua lag luam zoo heev thiab kev sib tw rau cov khoom siv kev cai dab qhuas thiab kev pabcuam xws li kev kho mob, yav tom ntej thiab cov lus cog tseg ntawm kev vam meej tau ua rau muaj kev cuam tshuam rau ntau lub nroog Nigerian nyob rau hauv "shrinkflation" ntawm lig 1980s thiab thaum ntxov 1990s Lagos. . Cov neeg uas lees paub qhov kev nyiam ntawm Yausua thiab ua raws li kev ntseeg thiab kev ntseeg ntawm sab ntsuj plig yuav tsum tau nkag siab tsis yog nyob rau hauv kev sib cais los ntawm ib puag ncig uas lawv nyob, tab sis cuam tshuam nrog kev ntseeg kev ntseeg hauv nroog Nigeria hauv xyoo 1990 thiab tom qab ntawd.

DOCTRINES / TXHEEJ TXHEEM

Zoo li ntau zaj dab neeg ntawm keeb kwm, kev tsim ntawm Lub Tsev Teev Ntuj, Lub Koom Txoos ntawm Txhua Haiv Neeg (SCOAN), yog shrouded nyob rau hauv dab neeg thiab "mythistory." Mythistory yog lub hauv paus thiab cov dab neeg tseem ceeb uas tib neeg lossis pab pawg ntseeg thiab hais txog qee yam tseem ceeb ntawm lawv txoj kev ua neej nyob thiab lub ntiaj teb, uas lawv pom tias tsim nyog los khaws cia rau lawv lub neej ib txwm muaj thiab ib puag ncig uas lawv tsim lawv txoj kev hwm dawb ceev thiab kev cia siab (Mali 1991 ). Yausua qhov kev hloov pauv los ntawm cov tswvcuab sab hauv ntawm Aladura Christianity mus rau tus tsim lub tsev teev ntuj tau piav qhia hauv mythistory. Lub hauv paus lus dab neeg tsim cov lus dab neeg tshiab hais txog tus neeg ntawm Yausua thiab nws cov txiaj ntsig ntawm sab ntsuj plig lossis kev muaj txiaj ntsig, uas sai sai tau los ua fiber ntau thiab kev nthuav qhia tus kheej thiab kev nkag siab ntawm tus kheej ntawm SCOAN. Zoo li lub hnub ntawm "yam me me" (Zach 4: 10), zaj dab neeg ntawm lub hauv paus chiv keeb ntawm SCOAN hais tias Yausua pib lub koom txoos nrog yim pawg ntseeg hauv xyoo 1987 tom qab tau txais kev tshwm sim los yog "kev pleev roj" los ntawm Vajtswv thaum lub sijhawm. ib qho kev paub txawv txawv. Yausua hais tias nws tau mus rau ib lub roob tshwj xeeb thiab yoo mov rau plaub caug hnub plaub caug hmo (raws li qhia tias Yexus tau ua thaum pib nws txoj haujlwm hauv ntiaj teb hauv Mathais 4: 2). Thaum lub sij hawm no nws nkag mus rau hauv ib tug trance, ib tug sib sib zog nqus, pw tsaug zog zoo li, semi-conscious lub xeev nyob rau hauv uas nws yog lub cev detached los ntawm nws tam sim ntawd ib puag ncig thiab kev paub. Raws li Yausua, nws qhov kev paub dhau los tau ntev li peb hnub thaum lub sijhawm muaj zog thiab lub zog tau ntes thiab ua rau nws nco qab, muab phau Vajlugkub loj thiab tus ntoo khaub lig me rau nws. Tsis tas li ntawd xwb, tus dab dawb huv txhais tes taw qhia lwm phau Vajlugkub rau Yausua tib neeg lub siab, uas tau nqus thiab muab phau Vajlugkub zoo sib xws. Tseem, nyob rau hauv trance, Yausua pom nws tus kheej nyob rau hauv nruab nrab ntawm Peter, Paul, Mauxes thiab Eliyas; Yausua lees paub cov neeg hauv phau Vajluskub no vim lawv cov npe tau sau meej meej rau ntawm lawv lub hauv siab. Nco txog Yexus txoj kev cai raus dej nyob rau hauv txoj moo zoo Lukas (3:22) uas muaj ib lub suab los saum ntuj los hais rau Yexus: “Koj yog kuv tus tub; Hnub no kuv tau yug koj lawm” (Yexus phau Vajlugkub txhais tshiab), Yausua qhov kev sib ntsib mystical culminated nyob rau hauv hais rau nws, li no:

Kuv yog koj tus Vajtswv; Kuv tab tom muab ib txoj hauj lwm los saum ntuj los rau nej kom mus ua hauj lwm ntawm Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej txoj hauj lwm … hauv Ukah 2016: 218).

Cov lus piav qhia ntawm qhov kev paub txog kev paub tsis meej, uas Yausua cov thwjtim suav tias yog lub zeem muag thiab lub ntsej muag, tab sis qhov tseem ceeb tshaj, kev hu mus rau txoj haujlwm, yog Yausua txoj kev cai lij choj. Nws qhia txog tus neeg pom kev nkag siab txog tus kheej thiab kev cia siab rau cov tub txib, tias nws raug hu los saum ntuj los thiab raug txib kom tshaj tawm cov lus tshwj xeeb ntawm txoj kev cawm seej rau lub ntiaj teb uas tau lees paub los ntawm kev ua yeeb yam ntawm "kev ua txuj ci tseem ceeb, tej yam tshwm sim thiab kev xav tsis thoob." Cov cim qhia thiab xav tsis thoob nco qab txog qhov kev ua phem ntawm tus Tswv kom tso cov Yixayee hauv tebchaws Iziv (Khiav Dim 7:3). Yausua txoj hauj lwm qhuab qhia yuav loj hlob tuaj thiab ua neeg nyiam nyob rau hauv daim ntawv no lossis zoo kawg thiab zoo kawg nkaus, tshaj tawm thiab tshaj tawm hauv xov tooj cua ntawm txuj ci tseem ceeb ntawm kev kho mob thiab kev cawm dim. Txawm hais tias Yausua tsis tau piav qhia meej txog lub ntsiab lus ntawm lub ntsiab lus ntawm Peter, Paul, Mauxes thiab Eliyas hauv nws tus kheej hloov pauv, nws qhia txog kev lees paub ntawm nws lub hwj chim thiab muaj peev xwm hloov txoj cai los ntawm cov neeg muaj hwj chim loj ntawm cov neeg no. Qub (kev cai lij choj thiab cov yaj saub txoj cai ntawm Mauxes thiab Eliyas feem) thiab Phau Tshiab (kev coj noj coj ua thiab txoj cai ntawm Petus thiab Povlauj feem) rau Yausua, Yexus tshiab rau lub sijhawm tam sim no. Nws lub hwj chim thiab qhov chaw nyob hauv keeb kwm yog los cawm tib neeg los ntawm cov kab mob thiab kev muaj dab phem los ntawm kev tsim khoom thiab kev kho mob, khoom siv koob hmoov, kev yeej ntawm kev vam meej, lub hwj chim, lub hwj chim thiab koob meej, kev tiv thaiv yav tom ntej thiab kev vam meej. Yausua yog ib tug neeg tsim khoom tshwj xeeb ntawm kev ntseeg ntau yam nrhiav tom qab los tswj lub neej tsis paub tseeb thiab qhov tsis zoo. Nws lub hwj chim thoob ntiaj teb los ntawm SCOAN tau tshwm sim hauv cov neeg uas txhawb nqa nws lub koom haum hauv kev tshawb nrhiav cov kev pabcuam thiab cov khoom ntawm kev cawmdim.

Lub npe xaiv los ntawm Yausua qhia ntxiv txog cov dab neeg hais txog kev sib koom ua ke ntawm cov tub ceev xwm tseem ceeb ntawm Phau Qub thiab Phau Tshiab. Lub tsev teev ntuj tsis yog lub tsev teev ntuj, thiab lub tsev teev ntuj tsis yog lub tsev teev ntuj. Cov pab pawg ntseeg thaum ntxov yog tus kheej thiab lub koom haum pib maj mam tshwm sim thaum cov thwjtim ntawm Yexus raug tsis kam nkag mus rau hauv lub tsev teev ntuj lossis raug tshem tawm ntawm nws (ἀποσυναγώγους) los ntawm cov neeg uas xav tias lawv txoj kev ntseeg Yexus Khetos yog tus Cawm Seej sawv hauv qhov tuag rov qab los tsis sib haum nrog Judaism thiab yog li ntawd heretical. (Yauhas 9:22; De Boer 2020). Συναγωγή (Synagoge) yog lub ntsiab lus tseem ceeb ntawm Phau Vaj Lug Kub Npaiv Npaum rau kev sib sau ua ke ntawm cov neeg Ixayees lossis lawv cov thawj coj sawv cev. Ua ib qho chaw pe hawm liturgical rau cov neeg Yudais txoj kev ntseeg, nws kuj yog qhov chaw rau kev kawm thiab kev sib sau ua ke ntawm cov neeg Yudais ncaj ncees. Nyob rau hauv Phau Tshiab, txawm li cas los xij, εκκλησία (Ecclesia) yog lo lus tseem ceeb uas qhia txog lub koom txoos ntawm Vajtswv cov neeg, ib lo lus uas tom qab ntawd tau muab txhais ua "lub tsev teev ntuj" thiab tau los ua, hmoov tsis zoo, kev tawm tsam rau lub tsev teev ntuj (Hort 1897). Txawm hais tias muaj "kev hloov kho lub tsev teev ntuj ntawm Yexus Movement hauv keeb kwm ntawm cov ntseeg Vajtswv thaum ntxov, uas tau sim qhia Yexus hauv cov ntsiab lus ntawm kev coj noj coj ua ntawm Mauxes thiab Eliyas, qhov no ua tsis tiav vim nws tau tawm tsam los ntawm lub tsev teev ntuj thiab cov thawj coj Falixais (Chidester 2000: 28–29). Yausua xaiv lub npe rau nws lub koom haum thiab lub koom txoos ntawm cov thwjtim uas ntseeg qhov tseeb ntawm nws lub siab nyiam, “Lub Tsev Teev Ntuj, Lub Koom Txoos” sib sau ua ke txog keeb kwm ntawm Yehauvas cov neeg txij thaum pib txoj kev cawm seej keeb kwm hauv Phau Qub mus rau qhov kawg ntawm kev tuag thiab kev sawv rov los. ntawm Yexus Khetos uas yog txoj kev ua tiav ntawm txoj cai thiab cov yaj saub thiab cov lus cog tseg ntawm txoj kev tshav ntuj thiab txoj kev cawm seej rau tib neeg. Raws li cov pov thawj tsis txaus ntseeg los ntawm qee tus ntawm Yausua cov thwjtim yav dhau los (Johnson 2018: 140f), tus thawj coj muaj lub siab xav thiab ua siab loj rau aver tias kev cog lus ntawm kev tshav ntuj thiab kev cawmdim nyob rau hauv lub hwj chim ntawm kev sawv rov los ntawm Khetos tsuas yog ua tau thiab siv tau los ntawm nws tus neeg nruab nrab.

Kev hloov pauv ntawm "Cov Lus Qhia ntawm Kev Ntseeg" rau SCOAN yog qhov nyuaj heev rau txoj haujlwm raws li nws yog rau kev hloov pauv ntawm Yausua los ntawm cov neeg txawj ntse hauv Aladura Christianity thiab rituals mus rau Pentecostal media superstar uas nws tau los ua thaum ntxov 2000s. Thaum lub sij hawm Yausua tuag (hauv 2021, SCOAN tau tsim ib nqe lus ntawm kev ntseeg raws li muab tso rau hauv nws lub vev xaib SCOAN lub vev xaib 2022). Cov kab lus ntawm txoj kev ntseeg no tshwm sim raws li cov lus piav qhia nyuaj uas qee cov neeg tawm tswv yim hais tias qee cov neeg kawm ntawm Yausua tau theej lawv los ntawm lwm lub koom txoos lub vev xaib yam tsis tau lees paub lawv. Thaum tsis siv lub ntsiab lus trinitarian, thawj tsab xov xwm hais txog kev sib raug zoo ntawm Leej Txiv [uas] muab Nws tus Ntsuj Plig los ua kom peb zoo li Nws Leej Tub, Yexus Khetos […uas yog] lub hwj chim ntawm Vaj Ntsuj Plig. Ib yam li qhia tsis ncaj rau nws tus kheej tsis lees paub los ntawm cov koom haum Pentecostal tseem ceeb hauv tebchaws Nigeria thiab lwm qhov, tsab xov xwm no hais txog Yauhas 14: 16-17, uas hais tias lub ntiaj teb yuav ua li cas tsis tuaj yeem lees txais Yexus uas yog tus Ntsuj Plig ntawm Qhov Tseeb txawm tias tus ntsuj plig no ua rau lub ntiaj teb tsis ncaj ncees lawm. ntawm kev txhaum thiab muaj peev xwm hloov tag nrho cov ntseeg lub neej. "Qhov no yog hu ua hloov dua siab tshiab los yog yug dua." Nqe thib ob yog hais txog qhov xwm txheej, tus neeg thiab kev ua haujlwm ntawm Yexus Khetos, “ib tug ntsuj plig yeej,” ib tug xeeb ntxwv ntawm David, thiab Vajtswv Leej Tub “tus uas kav lub hwj chim rau peb thiab tseem thov Vajtswv pab peb.” Nqe thib peb hais txog “cov neeg dawb huv ntawm Vajtswv” uas tau txais kev pab los ntawm Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv kom hais lus los ntawm Vajtswv thiab qhov tseemceeb ntawm phau Vajlugkub raws li cov ntaub ntawv thiab “cov lus ntawm kev tshav ntuj thiab qhov tseeb rau peb niaj hnub no.” Nqe plaub tshaj tawm lub hwj chim ntawm Vajtswv txoj lus los ua kom cov ntseeg Vajtswv cov me nyuam thaum lawv zam kev txhaum uas ua rau “kev tuag thiab kev puas tsuaj mus ib txhis.” Nqe thib tsib txhais lub ntsiab lus ntawm txoj kev cawm seej yog lub hwj chim ntxuav thiab lub ntsiab lus ntawm Khetos cov ntshav kom coj kev ywj pheej los ntawm kev txhaum thiab nws cov txim. Nqe rau nqe piav qhia lub ntsiab lus ntawm kev yug dua tshiab raws li kev hloov siab lees txim thiab rov qab los ntawm lub siab los ntawm lub hwj chim ntawm Vajtswv txoj lus thiab lub siab sib xyaw nrog kev hloov siab lees txim thiab kev ntseeg. Nqe xya, uas txhawj xeeb txog kev kho mob los saum ntuj los yog tsim nyog hais nyob rau hauv tag nrho rau nws ntshuam hauv Yausua txoj haujlwm:

Divine kho yog lub hwj chim supernatural ntawm Vajtswv coj noj qab haus huv rau tib neeg lub cev. Nws tau txais los ntawm txoj kev ntseeg hauv txoj hauj lwm tiav ntawm peb tus Tswv Yexus Khetos. Txhua qhov kev rau txim uas Yexus Khetos tau txais ua ntej thiab thaum lub sij hawm Nws raug ntsia saum ntoo khaub lig yog rau peb txoj kev kho mob – ntsuj plig, ntsuj plig thiab lub cev. Los ntawm Nws cov kab txaij, peb raug kho. Kev kho mob los saum ntuj los suav nrog cov txiaj ntsig uas Yexus Khetos tau yuav rau peb ntawm Calvary.

Nqe yim hais txog kev ntseeg thiab kev coj ua kev cai raus dej, kev cai raus dej hauv lub hwj huam dawb huv thiab hais lus ua lus. Kev ua kev cai raus dej hauv lub hwj huam dawb huv ua rau ib tug neeg ntseeg los ua ib tug tswv cuab ntawm Vajtswv tsev neeg thiab ua ib tug neeg tuav cov txiv ntoo ntawm tus ntsuj plig xws li “cov dej ntws ntawm txoj sia, kev xyiv fab, kev thaj yeeb thiab lub hwj chim ntws tawm ntawm koj tus ntsuj plig rau lwm tus xav tau.” Kev ua koob tsheej nco txog Hnub Nyoog Kawg uas yog lub hauv paus ritual ntawm kev sib raug zoo yog lub ntsiab lus ntawm kab lus cuaj, uas nthuav tawm Mathais 26:26-28; 2 Petus 1:4 thiab 1 Kaulinthaus 2:10; 11:26–31). Zaj lus kawg qhia txog qhov kev cia siab ntawm apocalyptic eschatology ntawm Phau Tshiab: “Yexus Khetos yuav rov qab los, ib yam li Nws tau ncaim mus lawm (1:11; 1 Thexalaunikes 4:16-17).

Cov kab lus ntawm kev ntseeg no qhia txog cov lus qhuab qhia ntawm SCOAN thiab taw tes rau nws qhov kev hloov pauv los ntawm Aladura Christian tsim rau kev kho thiab kev xa tawm Pentecostal lub koom haum. Qhov nyuaj ntawm cov qauv no thiab lub suab ntawm kev hais lus qhia tau hais tias Yausua ua tus saib xyuas dav dav ntawm SCOAN thiab tus saib xyuas thiab thawj tus kws tshaj lij ntawm pab pawg tsis tuaj yeem tsim lawv. Txawm li cas los xij, lawv txoj kev ntseeg taw qhia kom muaj kev qhia txog kev ntseeg thiab kev ntseeg thiab kev ua kom zoo dua qub uas tau tsav los ua ib lub koom txoos Pentecostal-charismatic tseem ceeb.

Rituals / kev xyaum

Vim muaj ntau yam, TB Yausua txoj hauj lwm qhuab qhia tau raug txiav rau TV. Nws yog ib tug dawb ceev ua yeeb yam uas enthraled thiab entertained cov neeg tuaj saib txawm thaum nws mesmerized thiab confounded ntau. Raws li nws tsis tuaj yeem hais lus Askiv nrog rau qib ntawm kev hais lus zoo lwm yam Pentecostal media personalities muaj, kev ua yeeb yam thiab kev ua yeeb yam ntawm theem loj tau ua ntej. [Duab ntawm txoj cai] Yausua tus (thiab yog li ntawd ntawm SCOAN) tau muaj koob meej tuaj tom qab kev tswj hwm ntawm ntu xov xwm hauv Nigeria hauv 1992 nyob rau hauv kev ua tub rog thawj tswj hwm ntawm General Ibrahim B. Babangida. Thaum xyoo 1990s thiab thaum ntxov 2000s, Yausua muaj ntau tshaj nees nkaum xuaj moos ntawm kev txhawb nqa txhua lub lim tiam ntawm lub tebchaws, lub xeev thiab ntiag tug TV uas raug nqi ntau txhiab daus las (Ukah 2011: 50). Cov xov xwm tshaj tawm hauv TV tau dhau los ua, tsis yog qhov nruab nrab ntawm kev tshaj tawm nws cov lus thiab kev ua yeeb yam dawb ceev ntawm kev kho mob, tab sis qhov tseem ceeb tshaj, kev txuas ntxiv ntawm nws lub siab nyiam, kev txuas ntxiv ntawm nws tus cwj pwm, lub hwj chim thiab nws pawg ntseeg. Nyob rau qee lub sijhawm xyoo 1990, Yausua tau tuav kev pabcuam kev ntseeg txhua hnub ntawm lub tsev hauv paus Ikotun-Lagos, txhua qhov uas tau sau tseg thiab hloov kho rau kev tshaj tawm. Raws li kev tswj hwm kev lag luam kev lag luam ntawm Nigeria thiab tsis muaj nyiaj txiag hauv lub xeev cov chaw TV, txhua lub chaw nres tsheb tau tawm tsam los ntes ib ntu ntawm kev lag luam xov xwm kev ntseeg kom khav theeb nws cov nyiaj tau los. Yausua, SCOAN thiab lawv cov kwj deg uas tsis muaj qhov kawg tau dhau los ua tus ncej loj thiab muaj nyob thoob plaws hauv huab cua.

Ib qho kev hloov pauv loj tuaj nyob rau lub Peb Hlis thaum tus thawj coj ntawm Nigerian Broadcasting Commission, Dr Silas Babajiya, tau tshaj tawm tias cov chaw tshaj tawm xov xwm uas txaus siab rau kev xa cov kev pabcuam uas tau tshaj tawm cov txuj ci tseem ceeb tsis txaus ntseeg raws li cov xwm txheej ntawm txhua hnub ntiv tes tshwm sim yuav tsum tso tseg rau lub Plaub Hlis 30. , 2004. Txawm hais tias qhov kev tshaj tawm no tsis tau txwv tsis pub tshaj tawm tej txuj ci tseem ceeb, cov kev xa tawm no yuav tsum tau ua kom tau raws li cov txheej txheem xws li "provability," "verifiability" thiab "believability;" nyob rau hauv lwm yam lus, yuav tsum muaj pov thawj scientific ntawm qhov tshwm sim ntawm txuj ci tseem ceeb ua ntej lawv muab tso rau saum huab cua. Qhov kev hloov pauv ntawm cov ntsiab lus thiab cov kev cai tshaj tawm no tau yuam ntau cov kev pabcuam thiab tus kheej, xws li Yausua, tawm ntawm huab cua; tab sis qhov ncua tsuas yog ib ntus xwb. Ntau tus Pentecostal txuj ci tseem ceeb ua lag luam nrog cov nyiaj txiag txhais tau tias tau tsiv mus nyob rau lawv qhov kev muab rau satellite TV chaw nres tsheb, feem ntau yog tuav los ntawm South Africa los ntawm Multichoice los ntawm nws DSTV franchise. Tsis tas li ntawd, tsim tshwj xeeb Facebook thiab YouTube channel rau kev ntseeg kev cai dab qhuas tau los ua qhov muaj txiaj ntsig zoo thiab muaj txiaj ntsig zoo los tshawb nrhiav cov neeg uas yav dhau los siv lub teb chaws TV tshaj tawm rau lawv cov kev pabcuam. Cov kev pabcuam khomob thiab kev xa tawm ntawm cov yeeb yaj kiab (VHS, thiab tom qab ntawd compact discs) kuj tau muag hauv ntau lub khw hauv nroog, khw muag phau ntawv kev ntseeg, cov neeg muag khoom ntawm txoj kev thiab cov tsheb tavxij thiab cov chaw ua si thoob plaws tebchaws Nigeria. Ntau lub koom haum kev ntseeg tau muag cov khoom no thiab lwm yam kev ntseeg ntawm lawv lub vev xaib ib yam nkaus. TB Yausua cov kev pabcuam kev cai dab qhuas muaj nyob thoob plaws hauv daim vis dis aus thiab cov ntawv xov xwm. Nws tau txais kev saib xyuas thoob ntiaj teb los ntawm txoj kev no.

Nrog nws lub tsev hauv paus hauv Lagos, Nigeria, Emmanuel TV, lub chaw nres tsheb xov tooj cua satellite, tau tshaj tawm nws thawj qhov kev pab cuam thaum Lub Peb Hlis 8, 2006. [Duab ntawm txoj cai] Muaj kev txhawb nqa ntau yam thiab nyiaj txiag rau txoj haujlwm no los ntawm cov neeg dawb huv South African ntawm Yausua. leej twg thronged rau SCOAN lub hauv paus chaw ua hauj lwm kho mob thiab lwm yam kev pab yaj saub. Nrog nws cov lus hais tias "Hloov lub neej, hloov lub teb chaws, thiab hloov lub ntiaj teb" (SCOAN lub vev xaib 2022), Emmanuel TV yog ostensibly lub chaw nres tsheb Christian streaming cov kev pab cuam kaw ntawm SCOAN's Ikotun-Egbe HQ. Nws yog hosted hauv Johannesburg, South Africa. Nws hais tias nws yog lub chaw TV nrog "ib txoj hauv kev thiab ib txoj haujlwm:" Txoj kev yog Yexus, thiab txoj haujlwm yog hais txog nws rau lwm tus los ntawm kev hais lus thiab kev ua. Nws tsis tshaj tawm cov kev pab cuam los ntawm lwm cov thawj coj kev ntseeg vim nws muaj ntau tshaj li cov ntsiab lus txaus los ua kom tiav nws nees nkaum plaub-teev txhua hnub. Lub chaw nres tsheb muaj plaub lub hom phiaj raws li tau teev tseg hauv nws lub vev xaib: i) qhia lub hwj chim, xwm, muaj peev xwm, lub zog, lub neej thiab tus cwj pwm ntawm Vajtswv, ii) coj los rau koj cov thawj coj ntawm Vajtswv uas tsis yog paub lawv txoj kev ntseeg xwb tab sis qhia lawv. kev ntseeg; iii) Tsim kom muaj ib qho chaw sab ntsuj plig uas Vajtswv nyob hauv txhua lub tsev, thiab iv) Kom cov neeg tuaj cuag Yexus thiab kom lawv nyob. Qhov chaw nres tsheb kuj tseem tshaj tawm hauv MultiChoice's DStv Channel 390 nrog rau hauv GOtv, YouTube thiab Facebook. Los ntawm cov kev txhais tau tias thiab qhov chaw tawm, Emmanuel TV yog qhov tsis lees paub qhov chaw tshaj tawm xov xwm nrog thoob ntiaj teb. Emmanuel TV's YouTube channel muaj 365,000 tus neeg rau npe txij li lub Peb Hlis 22, 2023. Txawm tias tom qab nws tuag thaum Lub Rau Hli 5, 2021, TB Yausua tseem muaj npe thiab sau npe ua "Tus Tsim Tsim Ua Haujlwm" ntawm chaw nres tsheb.

Kev ncav cuag thoob ntiaj teb ntawm Emmanuel TV tau ua rau Yausua lub koob meej thiab txoj cai ua tus thawj coj thiab tseem ceeb tshaj plaws African txuj ci tseem ceeb ua lag luam ntawm lub xyoo pua nees nkaum thiab thaum ntxov nees nkaum-thawj centuries. Thaum cov ntsiab lus ntawm qhov chaw nres tsheb sib txawv, lawv txhua tus inescapably taw tes rau "tus txiv neej hauv Lub Tsev Teev Ntuj," lub npe ntawm Yausua thawj zaug thiab ntxov tshaj plaws ntawm Nigerian TV chaw nres tsheb hauv 1990s. Cov kev pab cuam no qhia txog kev kho mob tam sim ntawd, kev siv zog ntau lawm thiab kev ua tau zoo ntawm pej xeem exorcism, kev paub zoo txog lub neej yav tom ntej lossis cov kev zais thiab cov kev paub ntawm tib neeg lub neej, thiab muaj peev xwm yaj saub los qhia txog cov xwm txheej txawm ua ntej lawv tshwm sim. Los ntawm lub hwj chim ntawm lub koob yees duab TV thiab cov duab, tshwj xeeb kho, hlawv, polished thiab choreographed, Yausua tau los ua lub ntiaj teb kev cai dab qhuas icon ntawm txoj cai loj, lub hwj chim thiab kev nplua nuj los txhais thiab hais kom ua, txawm tswj, ib feem loj ntawm lub ntiaj teb Christian kho thiab kev xa khoom lag luam. Emmanuel TV qhia rau cov neeg tuaj saib thoob ntiaj teb qhov kev nyiam ntawm kev ua pov thawj thiab cov lus piav qhia, qhov kev nyiam ntawm kev vam meej thiab kev nkag mus tau los ntawm Vajtswv txoj kev kho thiab kev noj qab haus huv. Nws hloov SCOAN's HQ mus rau hauv qhov chaw rau kev ncig xyuas kev ntseeg rau cov neeg nrhiav kev kho mob, kev vam meej, kev nom kev tswv thiab kev lag luam thiab kev ywj pheej los ntawm kev xav tau thiab stagnation. Kev pabcuam hnub Sunday ib txwm nyiam ntawm 15,000 thiab 20,000 tus neeg pehawm Vajtswv thiab cov neeg nrhiav txuj ci tseem ceeb. Lub Ikotu-Egbe HQ ntawm SCOAN yog qhov chaw mus ncig ua si rau ntau tus thawj coj nom tswv thiab cov neeg muaj npe nrov thoob ntiaj teb, suav nrog cov thawj tswj hwm zaum, ntaus suab paj nruag, cov nom tswv, ncaws pob thiab ncaws pob thiab cov poj niam los ntawm thoob plaws ntiaj teb. Cov npe ntawm Joshua cov neeg tuaj saib zoo suav nrog Thawj Tswj Hwm Umaru Yar'Adua ntawm Nigeria, Joyce Banda (yav tas los tus thawj tswj hwm) ntawm Malawi, Frederic Chiluba, yav dhau los thiab lig tus thawj tswj hwm ntawm Zambia, Morgan Tsvangirai, tus thawj coj tawm tsam hauv Zimbabwe, Julius Malema, tus thawj coj tawm tsam. hauv South Africa. Yausua cov lus faj lem ntawm nom tswv thiab cov lus thov kom qhia txog qhov kev xaiv tsa tau tshwm sim rau lub cev coj cov neeg ua nom ua tswv rau nws pawg ntseeg ntau dua li lwm tus thawj coj hauv tebchaws Africa. Qhov no yog lub cim tseem ceeb ntawm qhov sib txawv thiab lub hwj chim ntawm nws txoj hauj lwm qhuab qhia thiab cov neeg tsim ntawm megachurch.

Los ntawm nws lub neej thiab kev coj ua, Yausua rov hais dua los saum ntuj los kho thiab ua txuj ci tseem ceeb ua ib yam dab tsi uas tuaj yeem ua tau yam tsis muaj peev txheej ntawm kev cob qhia, kev cob qhia lossis kev kawm tab sis los ntawm lub zog ntawm tus kheej charisma, kev siv tshuab thiab lub zog los tsim kev nkag tau yooj yim ntawm kev nias lub pob. ntawm lub chaw taws teeb tswj. Qhov loj tshaj export ntawm Nigeria yog kev ntseeg, tshwj xeeb Pentecostal-Charismatic Christianity; nws tus neeg sawv cev loj tshaj plaws thiab nto moo tshaj plaws yog TB Yausua uas nws lub ntsej muag zoo nkauj, yuav luag invincible, nruab nrab yog TV. Txawm li cas los xij, tib lub cuab yeej uas coj Yausua lub koob meej thiab hmoov zoo, ua rau muaj kev tsis sib haum xeeb thiab kev ntxub ntxaug ntawm qee cov ntseeg uas pov Yausua ua ib tug kws txawj ua khawv koob thiab ua khawv koob ntawm kev ua yeeb yam tsaus ntuj.

ORGANIZATION / LEADERSHIP

Yausua yog tus yaj saub laus thiab tus thawj saib xyuas ntawm SCOAN thiab txhua lub cev lossis cov koom haum hauv lub koom haum xws li Emmanual TV thiab Emmanuel Ntiaj Teb Network.

Lub koom haum SCOAN tsis ntev tom qab nws tsim tau nrov heev thaum TB Yausua pib ua yeeb yam hauv Nigerian TV Authority (NTA) cov chaw nres tsheb txij li nruab nrab-1990s mus txog rau. Nyob rau thaum ntxov 1990s mus txog rau 2004 thaum lub National Broadcasting Commission txwv tsis pub tshaj tawm "txoj kev loj hlob" nyob rau hauv lub teb chaws TV chaw nres tsheb nyob rau hauv Nigeria, Yausua, nyob rau hauv lub auspices ntawm SCAON tuav ob peb lub lis piam TV cov kev pab cuam hu ua "Tus txiv neej nyob rau hauv lub Synagogue". Nws tsis tau txhawb nqa xov tooj cua vim qhov nruab nrab no xav tau lub zog loj ntawm kev hais lus thiab kev hais lus kev sib txuas lus. Vim Yausua tsis tshua muaj peev xwm hais lus Askiv lossis nyeem ntawv Askiv (nws hais lus Askiv pidgin nrog Yoruba), cov kev pab cuam tau densely choreographed raws li tej yam yees siv ua yeeb yam dav dav ntawm peb lub ntsiab. [Duab ntawm sab xis] Thawj zaug yog lub rooj sib txoos ntawm cov neeg mob thiab cov neeg nrhiav txuj ci tseem ceeb uas tau npaj ua kab nrog hom kev mob nkeeg lossis kev tshawb nrhiav ntawm sab ntsuj plig uas lawv nrhiav tau sau ua siab loj sau rau ntawm daim duab loj loj thiab dai rau ntawm lawv lub caj dab lossis tuav kom pom tseeb ntawm lawv lub hauv siab. . Qhov no hu ua "kev thov Vajtswv". Qhov thib ob yog cov lus tim khawv los sis qhia txog tej txuj ci tseem ceeb thiab kev kho mob uas tau txais los ntawm kev ua hauj lwm ntawm Yausua; thiab thaum kawg, cov lus lees txim ntawm cov neeg uas tau lees tias lawv tau ntsib kev txom nyem los yog rov qab ntawm hmoov zoo vim lawv tau thuam thiab hais lus phem ntawm "tus txiv neej ntawm Vajtswv," uas yog, Yausua. Vim tias cov lus tim khawv thiab kev lees paub no, uas ua haujlwm raws li ib qho kev hloov maj mam ntawm kev hem thawj rau pej xeem thiab tswj cov txheej txheem, ntau tus neeg thoob plaws Africa tsis kam thuam Yausua thiab nws cov kev coj ua. Yam uas Yausua tsis muaj kev hais lus thiab hais lus zoo, nws tau ua ntau yam hauv kev ua yeeb yam thiab ua yeeb yam hauv pem hauv ntej ntawm lub koob yees duab TV. Kev nthuav tawm TV coj qee qhov kev ua kom zoo dua qub thiab cov peev txheej nyiaj txiag ib yam. Cov neeg txawj ntse tau coj lawv txoj kev ua haujlwm thiab kev txawj ntse los ua haujlwm ntawm kev tsim cov kev tshaj tawm nrog rau kev paub txog kev tsim kho thiab tswj kom muaj kev ncaj ncees thiab lub hom phiaj rau SCOAN. Thaum pib, SCOAN tsis muaj "Cov Lus Qhia ntawm Kev Ntseeg" raws li cov lus qhuab qhia lossis kev coj noj coj ua yuav luag tsis muaj nyob hauv kev nkag siab ntawm tus kheej thiab tus kheej sawv cev ntawm tus tsim thiab nws lub koom haum. SCOAN yog qhov ua tau zoo thiab ua tau zoo, daws teeb meem qhov chaw uas tib neeg muaj qhov tsis zoo (kev mob nkeeg, khoom muaj, kev ua tsis tiav, kev ntshaw kom ua tiav, teeb meem quotidian) tau hais.

Hnub Sunday, Lub Rau Hli 6, 2021, SCOAN tau tshaj tawm cov lus tsis txaus ntseeg, tsis txaus ntseeg thiab xav tsis thoob ntawm nws nplooj ntawv Facebook tshaj tawm rau nws cov neeg tuaj saib thoob ntiaj teb (ntawm ntau dua 5,000,000 Facebook cov thwjtim) tias nws tus thawj saib xyuas thiab thawj coj tau tuag hnub dhau los, hnub Saturday thaum muaj hnub nyoog. ntawm tsib caug xya xyoo. “Vajtswv tau coj Nws Tus Tub txib mus tsev – raws li nws yuav tsum yog los ntawm Vajtswv lub siab nyiam,” nyeem cov lus. Txuas ntxiv mus, cov lus hais tias Yausua tso tseg "kev ua haujlwm thiab kev txi rau Vajtswv lub nceeg vaj uas nyob rau tiam neeg tseem tsis tau yug dua tshiab." Nws tsis yog qhov uas ib tus neeg soj ntsuam, cov ntseeg lossis cov tub ntxhais kawm ntawm Nigerian Pentecostalism tau cia siab tias Yausua tau nyob hauv cov xov xwm tsis tu ncua txog qhov tsis ua tiav cov lus faj lem txog qhov kawg ntawm COVID-19 kev sib kis. Nws tau (ua yuam kev) tau los yav tom ntej tias COVID-19 yuav yog qhov tsis meej thiab ua txuj ci tseem ceeb coj mus rau qhov kawg ntawm lub Peb Hlis 27, 2020. [Duab ntawm sab xis] Raws li qhov ua rau tuag tsis tau tshaj tawm los ntawm SCOAN kev coj noj coj ua, cov kev xav tau khiav mus rau qhov uas Yausua tuag thiab qhov ua rau tuag. Cov ntsiab lus me me tshwm sim tom qab ntawd Yausua ua tiav kev tshaj tawm lossis qhia thiab ua kev sib tham nrog Emmanuel TV Partners hnub nws tuag thiab mus rau hauv nws lub tsev ntiag tug kom so luv luv thiab tuag thaum zaum hauv qhov tsis xis nyob. Aides pom nws lub cev thaum lawv mus xyuas nws tom qab nws tsis rov qab mus rau "kev pabcuam." Tus Thawj Tub Ceev Xwm ntawm Lagos Xeev, Hakeem Odumosu, tau lees paub tias Yausua tau raug tshaj tawm tias tuag hauv tsev kho mob (n) (tsis qhia tawm) thaum txog 3 teev sawv ntxov hnub Sunday, Lub Rau Hli 6, 2021. Txawm hais tias qhov kev txiav txim siab raug cai tau nthuav dav, tsis muaj qhov tshwm sim ntawm qhov ntawd. ib qho kev tawm dag zog tau luam tawm. Yausua tus poj niam, Evelyn Yausua, hais lus nrog ib tus neeg sawv cev ntawm tsoomfwv Lagos Xeev uas tuaj koom nrog nws, hais tias nws tsis xav tsis thoob thaum nws tus txiv tuag vim nws yog “ib yam ntawm Vajtswv”; “Nws tsis tuaj rau kuv ua surprise. Kuv tsis xav tsis thoob thaum nws tshwm sim. Raws li peb txhua tus paub, nws tau ua haujlwm hnub ntawd "(Inyang 2021).

Ib yam li hauv lub neej, Yausua txoj kev tuag ua rau muaj kev tsis sib haum xeeb ntau npaum li kev ntxhov siab. Ib qho kev tsis sib haum xeeb loj nyob ib puag ncig yuav ua li cas Yausua tuag yog thaum lub sijhawm nws tuag, kev sib sau kev ntseeg tseem txwv tsis pub ua kev ntsuas ntawm kev tiv thaiv tus kab mob COVID-19 hauv Lagos Xeev thiab thoob plaws tebchaws Nigeria, ua "kev pabcuam kev ntseeg" tsis zoo li nws. tau koom nrog ua ntej nws tuag. Raws li tsoomfwv Nigerian txoj kev tiv thaiv covid-19 thiab kev txwv tsis pub muaj kev pabcuam hauv pawg ntseeg, Yausua tau nthuav tawm qhov nyuaj "Kev ncua deb tsis yog kev cuam tshuam" kev pabcuam online uas lub zog ntawm thev naus laus zis tau dhau los ua kev ntsuas thiab nruab nrab ntawm kev tshav ntuj, txuj ci tseem ceeb. thiab saib thoob ntiaj teb. Txawm hais tias kev pabcuam kev cai dab qhuas nrog cov neeg koom nrog tsawg thiab cov neeg koom nrog yog qhov ua tau, lub tsev teev ntuj yeej tsis qhia meej txog yam kev pabcuam uas Yausua tau koom nrog rau hnub Saturday yav tsaus ntuj ua ntej nws tuag. Kev txav mus los ntawm pej xeem kuj raug txwv thaum lub sijhawm no ua kev sib ntsib ntawm tus kheej nrog Emmanuel TV cov neeg koom tes kuj tsis tuaj yeem ua tau. Ib zaug ntxiv, lub tsev teev ntuj tsis tau qhia meej yog tias lub rooj sib tham yog nyob rau hauv-tus neeg los yog nyob deb li cas, ua rau cov pej xeem xav txog cov ntsiab lus thiab cov yam ntxwv ntawm tus neeg tshaj tawm txoj kev tuag.

TEEB MEEM / CHALLENGES

Thoob plaws hauv nws txoj haujlwm pej xeem raws li kev ntseeg ua lag luam thiab thawj coj, qhov tshwj xeeb ntawm Yausua txoj haujlwm yog qhov tsis sib haum xeeb. Nws zoo li nws tau vam meej nyob rau hauv nws thiab xav tau kev tshaj tawm los ntawm kev ua siab ntev rau qhov uas ntau tus tau pom tias yog qhov tsis txaus ntseeg thiab kev coj tus cwj pwm. Thawj ntawm cov kev tsis sib haum xeeb no yog cov lus nug theological ncig lub hauv paus ntawm nws lub hwj chim. Yausua yog ib tug uas tsis muaj kev txawj ntse, tsis txawj ntse thiab tsis muaj kev kawm; nws tsis tau sim ua txuj tias nws tau kawm tiav qib siab hauv kev ntseeg lossis kev tshawb fawb bible los ntawm qee lub tsev kawm ntawv qib siab divinity txawv teb chaws. Nws qhov lus thov, thaum nug txog keeb kwm kev kawm thiab kev ntseeg, yog tias nws mus rau "Lub Tsev Kawm Ntawv ntawm Tswv Yexus," thiab Yexus yog nws tus cob qhia thiab tsis yog tib neeg. Ntau tshaj li ob zaug Yausua tau thov los koom nrog Pentecostal Fellowship ntawm Nigeria (PFN), lub koom haum lub kaus ntawm Pentecostal pawg ntseeg uas yog ib qho ntawm tsib lub koom haum tseem ceeb ntawm Koom Haum Koom Haum Christian ntawm Nigeria (CAN). Txhua qhov ntawm nws daim ntawv thov raug tsis lees paub vim tias nws tau xav tias nws yog tus tswv ntawm kev tsaus ntuj thiab kev ua yeeb yam tsis zoo thiab lub hwj chim es tsis yog ib tug thawj coj uas yug dua tshiab. Nws txoj kev kho mob zoo heev, kev qhia tshwj xeeb thiab kev coj ua tau ua rau ntau tus thawj coj Pentecostal hauv Nigeria (Ukah 2011: 53), ua rau PFN thiab tuaj yeem cuam tshuam nws thiab txhua tus neeg uas koom nrog nws.

Qhov thib ob ntawm qhov kev tsis sib haum xeeb yog qhov kev thov loj dua li lub neej uas Yausua tas li ua los ntawm lub hauv paus ntsiab lus ntawm SCOAN. Thaum kawg ntawm qhov teebmeem HIV-AIDS hauv tebchaws Africa thaum nruab nrab xyoo 1990, Yausua tau thov tias nws kho tau thiab tuaj yeem ua rau cov neeg muaj tus kabmob HIV lossis raug mob AIDS tag nrho. Lub Xya Hli 12, 1999, Newsweek ib tsab, ib tsab xov xwm hauv tebchaws Nigerian luam tawm hauv Lagos, tau mob siab rau Yausua cov lus thov txog kev kho tus kabmob HIV / AIDS (kom paub meej saib, Ukah 2016: 222). Yausua tau tawm tsam cov kev tshawb fawb txog kev kho mob uas tau lees tias tsis muaj kev kho mob rau HIV / AIDS, ib txoj haujlwm uas tsis tau zaum zoo nrog lwm cov neeg ua lag luam txuj ci tseem ceeb nrog rau cov zej zog kho mob thiab kev tshawb fawb. Yausua, dhau los ntawm nws cov yeeb yaj kiab ntau thiab cov ntawv tshaj tawm hauv online tshaj tawm los ntawm SCOAN, tau thov tias tsis muaj kev mob nkeeg uas Yexus kho tsis tau los ntawm nws, los ntawm kev mob qog noj ntshav mus rau kev lag luam tsis ua haujlwm rau kev xeeb tub mus rau kev ua kom penile (Cov Neeg Ua Haujlwm Tshaj Tawm 2014). Xyoo 2015, nws hais tias nws tau tsa cov neeg tuag. Nws raug hu ua ib tug charlatan thiab fake Christian uas peddled unbelievable thiab unprovable kho los yog thov ntawm tej txuj ci tseem ceeb thiab siv nws formidable xov xwm faj tim teb chaws los rho tawm thiab tshaj tawm coerced, choreographed thiab theem-tswj zaj lus tim khawv ntawm kho.

Txog tam sim no qhov kev tsis sib haum xeeb loj tshaj plaws hauv lub neej ua haujlwm ntawm Yausua tau pib thaum lub Cuaj Hlis 12, 2014, thaum lub tsev so hauv nws SCOAN HQ tsoo, tua 116 tus neeg nyob. [Duab ntawm sab xis] Yim caum-tsib ntawm cov neeg tuag yog South African haiv neeg uas tau los nrhiav kev kho thiab ua txuj ci tseem ceeb. Ib puas thiab peb caug-ib leeg tau txais kev cawm dim nrog kev raug mob sib txawv. Tsis yog ua lub luag haujlwm rau kev ua txhaum lub xeev cov cai tswjfwm, Yausua thiab SCOAN tau lees tias nws yog kev tawm tsam sab nraud ntawm SCOAN los ntawm Boko Haram kev tawm tsam los tua nws tus thawj coj. Tom qab ntawd, lub tsev teev ntuj dag cov neeg sau xov xwm los hloov cov lus piav qhia thiab tsom mus rau lub teeb ua tub rog CH130 Hercules dav hlau. Tsis ntev tom qab Yausua tau hu cov neeg uas poob lawv txoj sia nyob rau hauv lub tsev tawg ntho "cov neeg tua neeg ntawm kev ntseeg" uas tsom mus rau txoj sia tom qab lub neej nyob rau hauv kev teem sijhawm nrog Vajtswv. Txawm li cas los xij, raws li nws tau pom tom qab, cov neeg tuag tau raug kev txom nyem los ntawm lawv txoj hmoo tsis yog vim lawv txoj kev ntseeg tab sis vim SCOAN rhuav tshem cov kev cai hauv tsev, tsa ib lub tsev qub ob-storey rau hauv tsib-storey tsev. Hauv qhov kev tsis sib haum xeeb, Yausua thiab SCOAN tsis ua lub luag haujlwm rau lawv qhov kev ua. Hloov chaw, lawv tau taw tes rau cov neeg tawm tsam thiab hem "Vajtswv txoj kev npau taws" rau cov uas tshaj tawm cov lus dag txog qhov xwm txheej lossis SCOAN lossis Yausua, hu cov no, suav nrog cov neeg sau xov xwm thiab cov neeg tshawb xyuas hauv xeev, "tus neeg sawv cev ntawm Dab Ntxwg Nyoog." Yausua thiab Scoan tau ua txhua yam lawv tuaj yeem cuam tshuam tus neeg saib xyuas kev ua kom paub, kev hem thiab kev hem thawj ntawm lub cev ntawm cov neeg kawm txoj moo zoo ntawm kev sib tsoo. Txawm hais tias cov tsev hais plaub tau pom Yausua thiab SCOAN ua txhaum txoj kev tuag ntawm cov neeg nrhiav txuj ci tseem ceeb thiab cov neeg tuaj ncig tebchaws uasi hauv nws thaj chaw, nws tau dim ib qho kev rau txim lossis raug foob, qhia tias nws muaj hwj chim tiag tiag.

TB Yausua yog ib qho kev cai dab qhuas tus cwj pwm uas embodied charismata thiab sawv cev rau kev sim nyob rau hauv vicissitudes ntawm charismatic txoj cai. Nws ua ke rau hauv nws tus neeg lub tswv yim Yoruba ntawm "àṣẹ" (mystical thiab ua tau zoo lub hwj chim), Aladura Christianity lub ritualised lub hwj chim ntawm kev kho mob, thiab Pentecostalism qhov tseem ceeb rau tej txuj ci tseem ceeb, tshwj xeeb tshaj yog "cov cim qhia thiab kev xav." Nws tsim muaj dej nyab ntawm kev xav tsis thoob uas ua rau muaj kev ntxhov siab thiab ua rau ntau tus neeg saib xyuas thiab ua rau nws cov thwjtim ntau tus. Nws tau txav los ntawm cov fringes thiab peripheries ntawm cov neeg coob coob thiab muaj kev sib tw kev cai dab qhuas kev lag luam ntawm Nigeria, hloov nws tus kheej mus rau lub ntiaj teb kev ntseeg icon thiab ua lag luam. Nws kos rau nws tus kheej thiab mus rau SCOAN HQ nyob sab nraud ntawm Lagos tseem ceeb thiab muaj zog (kev nom kev tswv, kev sib raug zoo, thiab nyiaj txiag) tus kheej. Nws charismata tau thov thiab txaus siab rau ntau tus thaum tib lub sijhawm ntshai thiab ua rau lwm tus. Nws ntshai thiab thuam ntau npaum li nws tau hlub thiab adored los ntawm lub ntiaj teb no ua raws. Ib yam li ntawd, nws tau raug cuam tshuam los ntawm kev tsim kev ntseeg hauv zos tab sis tau txais thiab txais tos los ntawm cov neeg txawv teb chaws thiab cov thawj coj ntawm haiv neeg. Nws embodied charismata uas nws imparted los ntawm lub cev sib cuag, kov thiab thawb thiab pleev. Qhov twg tsis tuaj yeem kov lub cev lossis kev sib cuag tsis tau, nws tau tshaj tawm ntau lab litres ntawm "cov dej pleev xim" (raws li kev txhawb nqa tus kheej) uas nws tau xa mus rau ntau lub tebchaws ntawm tus nqi zoo, thaum khaws cov txiaj ntsig zoo nkauj raws li kev ntseeg kev lag luam.

Charismatic txoj cai, los ntawm nws qhov xwm txheej thiab tus cwj pwm, tsis ruaj khov, xav tau kev ua tau zoo ntawm kev xav, khawv koob thiab txuj ci tseem ceeb kom ruaj khov, rov sau dua thiab (re) inforce. Nyob rau hauv rooj plaub ntawm SCOAN thiab kev tuag ntawm Yausua, qhov kev thov rov hais dua rau ib qho kev cai lij choj lub hwj chim, xws li cov tsev hais plaub txoj cai lij choj, kom ruaj khov thiab txhawb nqa, los yog, pib ua tus qauv tom qab charismatic thiab theem yog txheej txheem ntawm kev ua haujlwm. Kev mus cuag cov tsev hais plaub txoj cai lij choj rov hais dua qhov SCOAN yog rau theem tom qab charismatic. Nws kuj qhia tias TB Yausua yog SCOAN thiab SCOAN yog TB Yausua. Tom qab nws tuag, nws tus poj niam, Evelyn Joshua, [Duab ntawm sab xis] ua tiav nws ua tus thawj coj SCOAN. Txawm li cas los xij, tus thawj coj tshiab ntawm tus tsim tom qab SCOAN tseem tsis tau ua kom pom qhov muaj txiaj ntsig zoo. Los yog, nws txoj kev vam meej hauv kev thov rau lub xeev interregnum ntawm cov xwm txheej los ntawm kev cai lij choj cov tsev hais plaub tuaj yeem nkag siab tias yog kev ua yeeb yam ntawm (nascent) charisma. Yog tias nws coj lub koom haum mus rau qhov siab dua lossis kev siv dag zog, nws yuav muaj txiaj ntsig rau cov txheej txheem rov ua dua tshiab, uas tej zaum yuav ua haujlwm nrog cov txheej txheem ntawm kev ua haujlwm.

DLAWS

Image #1: TB Yausua.
Image # 2: Kev pabcuam SCOAN coj los ntawm Yausua.
Duab #3: Emmanuel TV logo.
Image #4: A TB Yausua kho.
Image #5: TB Yausua lub ntees tuag.
Duab #6. Lub SCOAN hostel tawg.
Duab #7: Evelyn Joshua.

ua tim khawv

Ibiodun, Roland. 1994. "Kev nkag siab Yoruba kos duab thiab zoo nkauj: Lub tswv yim ntawm Ase." African Arts 27: 68-103.

Chidester, David. 2000. Cov ntseeg Vajtswv: Keeb Kwm Ntiaj Teb. New York: HarperCollins.

De Boer, Martinus C. 2020. “Kev ntiab tawm ntawm Lub Tsev Teev Ntuj: JL Martyn's History and Theology in the Fourth Gospel Revisited." Kev Kawm Txog Phau Tshiab 66: 367-91.

Hallen, Barry. 2000. Qhov Zoo, qhov phem, thiab Zoo Nkauj: Kev Sib Tham Txog Qhov Tseem Ceeb hauv Yoruba Culture. Bloomington: Indiana University Xovxwm.

Hort, Fenton John Anthony. Xyoo 1897. Christian Ecclesia: A Course of Lecturers on the Early History and Early Conceptions of the Ecclesia, thiab Plaub zaj lus qhuab qhia. London: Macmillan.

Ib, Ifreke. 2021. “TB Yausua txoj kev tuag tsis ua rau kuv xav tsis thoob – Pojniam.” Txhua Hnub, June 10. Accessed los ntawm https://dailypost.ng/2021/06/10/tb-joshuas-death-did-not-surprise-me-widow/ nyob rau 25 March 2023.

Johnson, Bisola Hephzi-Bah. 2018. Tus TB Yausua kuv paub: Kev dag ntxias ntawm Hnub Nyoog Unmasked. South Carolina: CreateSpace Independent Publishing.

Mali, Joseph. 1991. "Jacob Burckhardt: Myth, History and Mythistory." Keeb Kwm Thiab Kev Nco 3: 86-118.

Omoyajowo, Akinyele J. 1982. Cherubim thiab Seraphim: Keeb Kwm ntawm African Independent Church. New York: NOK Publishers International.

Peel, JDY 2016. Christianity, Islam, thiab Oriṣa Kev ntseeg: Peb Kev Cai Sib Piv thiab Kev Sib Koom Tes. Berkeley, CA: University of California Xovxwm.

Peel, JDY 1968. Aladura: Ib Qho Kev Ntseeg Ntawm Cov Yoruba. Oxford: Oxford University Press.

SCOAN lub vev xaib. 2022. “Cov Lus Qhia Txog Kev Ntseeg.” Synagogue Church of All Nations lub website. Accessed los ntawm https://www.scoan.org/about/statement-of-faith/ nyob rau 20 March 2023.

Cov neeg ua haujlwm Reporter. 2014. Nigeria's “TB Yausua kho txhua yam – los ntawm Aids to cancer. Mail & Tus Saib Xyuas, Cuaj Hlis 17. Nkag los ntawm https://mg.co.za/article/2014-09-17-nigeria-churchs-prophet-cures-anything-from-aids-to-cancer/ nyob rau 1 Plaub Hlis 2023.

Ua, Asonzeh. 2016. "Yuav ua li cas los yav tom ntej, Miracle thiab Tragedy: Tom qab lub neej ntawm TB Yausua thiab lub xeev Nigerian." Pp. 209-32 : kuv Kev cai dab qhuas ywj pheej thiab kev cai dab qhuas Pluralism hauv teb chaws Africa: Kev cia siab thiab kev txwv, kho los ntawm Pieter Coertzen, M. Christian Green, thiab Len Hansen. Stellenbosch, South Africa: Hnub Xovxwm.

Ukah, Asonzeh.2011. "Kev Txiav Txim Miracles: Txoj Cai thiab Txoj Cai ntawm Kev Ntseeg Tshaj Tawm hauv Nigeria." Kev ntseeg thiab kev ntseeg 1: 39-60.

Ua, Asonzeh. Xyoo 2008. Ib Txoj Cai Tshiab ntawm Pentecostal Lub Hwj Chim: Txoj Kev Kawm ntawm Lub Koom Txoos Txhaum Cai ntawm Vajtswv hauv Nigeria. Trenton, NJ: Africa World Press.

Vega, Marta Morena. 1999. “Lub Ancestral Sacred Creative Impulse of Africa an African Diaspora: Ase, the Nexus of the Black Global Aesthetic, Lenox Avenue: A Journal of Interarts Inquiry, vol. 5:45-57.

Daim Ntawv Qhia Hnub:
1 Plaub Hlis Ntuj 2023

Qhia